De Irala (2011)

de Irala, A. Osorio, S. Carlos, M. Ruiz-Canela, C. Lopez-del Burgo

Mean Age of First Sex: Do They Know What We Mean?

Archives of Sexual Behavior 2011; 40:853–855

Voor beleidsmakers is het belangrijk om te weten op welke leeftijd jongeren seksueel actief worden. Daarom wordt gezocht naar de leeftijd van het eerste seksueel contact. Dat wordt immers vaak geassocieerd met specifiek ongezond gedrag zoals onbeschermde gemeenschap, slecht gebruik van condooms of gemeenschap met meerdere partners. En hierdoor kan verspreiding van soa optreden, tienerzwangerschappen en psychologische gevolgen zoals gevoelens van ontgoocheling en spijt.

Daarom wordt steeds meer gebruik gemaakt van de gemiddelde leeftijd van eerste seksuele betrekkingen. Het probleem hierbij is dat hier statistische technieken gebruikt worden, die een vertekend beeld geven van de werkelijkheid. De gemiddelde leeftijd van de eerste seksuele betrekkingen wordt immers geschat op basis van de reeds actieve jongeren binnen een bepaalde leeftijdscategorie, waardoor je uiteraard lage gemiddeldes krijgt.

Uitspraken als “in vergelijking met vroegere generaties hebben jongeren (16-20 jaar) vroeger hun eerste seksueel contact, gemiddeld op 16,5 jaar.” Deze gegevens zeggen niets over hoeveel jongeren uit deze leeftijd seksueel actief zijn. Wel geeft het de indruk dat de meeste jongeren in deze leeftijdsecategorie reeds seks gehad hebben, wat helemaal niet het geval is. Zo was in Spanje op 802 jongeren op 16-jarige leeftijd slechts 21,7% seksueel actief, in Peru was dat op 3 399 jongeren zelfs maar 21,4%, in El Salvador op 2 810 jongeren 26,6%. Op 18 jaar ging het resp. om 62,9%, 40% en 38%.

Het gebruik van gemiddelde leeftijd bij seksuele initiatie in de literatuur en in de media suggereert dat geen rekening gehouden wordt met de kans tot misleidende interpretatie. Dergelijke cijfers houden geen rekening met seksuele initiatie op latere leeftijd of met mensen die helemaal niet seksueel actief worden, wat een ernstige bias (statistische onzuiverheid) is voor de interpretatie.

Uit de studie van de Irala blijkt dat het aantal seksueel actieve jongeren heel laag kan zijn op de gemiddelde leeftijd van eerste seksuele activiteit. Veel beter is het om het percentage reeds seksueel actieve jongeren op een bepaalde leeftijd aan te halen. Dit zal foute interpretaties vermijden en de overheid beter wapenen om juiste beslissingen te nemen.

Commentaar

Deze studie is bijzonder relevant, want uniek in haar soort. Ze geeft aan dat we jaren kritiekloos achter cijfers kunnen aanhollen, zonder echt te begrijpen wat ze betekenen. Onlangs nog beweerde een Gentse gynaecologe dat de gemiddelde leeftijd waarop jongeren in Vlaanderen seksueel actief worden 15 jaar was. Dat cijfer mogen we dus zeker ernstig in vraag stellen. Ernstiger zijn de gevolgen. Jonge meisjes worden nu immers vaak vanaf 14 of jonger aan de pil geholpen en de dure en nog steeds onbewezen vaccinatiecampagne start nu reeds op 11-12-jarige leeftijd, enkel gebaseerd op het hier aangehaalde gemiddelde van 15 jaar. Ook hier gaat het wellicht om nog geen 20% van de jongeren.